Bewaar je kalmte en geduld
26 maart 2024
Lange tijd heb ik niet geweten wat dat is: empathisch luisteren. Helaas want daardoor was mijn reactie op iemands hulpvraag of ongemak vaak hetzelfde en bovendien weinig succesvol. Mijn “heb je dit of dat al geprobeerd?” of “joh, maak je niet zo druk” werd mij dan vaak niet in dank afgenomen. Niets snapte ik daarvan, want ik had toch het beste met diegene voor?
Later begreep ik dat het hier ontbrak aan echt persoonlijk contact. En toen ik eenmaal beter leerde luisteren snapte ik ook beter wat die ander bedoelde. Toch had ik geregeld nog geen idee wat diegene op dat moment werkelijk nodig had.
Daar kwam ik pas achter toen ik leerde mijn empathisch vermogen te gebruiken bij het luisteren. Je stelt vragen en spreekt minder vanuit je zelf, je vraagt door. En je richt je meer op de gevoelens.
In dit blog lees je wat empathisch luisteren is, wat dit belangrijk maakt en hoe je een betere luisteraar wordt.
Empathisch luisteren is een vorm van actief luisteren. Dus luisteren gericht op een beter begrip van wat besproken wordt. Het maakt gebruik van gesprekstechnieken als Luisteren, Samenvatten en Doorvragen (LSD).
Het gaat echter verder dan het actief luisteren zoals bijvoorbeeld bij oplossingsgericht luisteren. Wat is gericht op het begrijpen van iemands probleem, het vinden van de oorzaak en het bepalen van een geschikte oplossing.
Oplossingsgericht luisteren is vooral analytisch en dus mentaal van karakter.
Luisteren met empathie daarentegen is gevoelsmatig van aard. Het is een zoektocht naar iemands beleving rond een bepaalde situatie. Het zoekt de onderliggende drijfveren en het effect dat die situatie op hem heeft.
Het verschil tussen oplossingsgericht luisteren en empathisch luisteren wordt duidelijk met een paar voorbeeldvragen:
| Oplossingsgericht luisteren | Empathisch luisteren |
| Wat is het probleem? Hoe vaak gebeurt dit? Waar hangt dat mee samen? Waardoor komt het? Wat kun je er aan doen? | Wat vind je lastig? Hoe vervelend is dit voor je? Wat maakt dit lastig voor je? Wat vind je belangrijk? Wat zou je graag willen? |
Met deze vorm van luisteren gebruik je je inlevingsvermogen om bij de behoeften en gevoelens van de ander te komen.
Kenmerkend voor empathisch luisteren is bovendien de houding die je tijdens het gesprek aanneemt. Je stelt je bewust open naar de ander. En, heel belangrijk, je kiest voor een oprecht geïnteresseerde, uitnodigende en onbevooroordeelde luisterhouding.
Van groot belang is het om te weten is wat empathisch luisteren vooral NIET is: mee lijden met de ander. Bij empathisch luisteren voel je mee maar je houdt voldoende afstand om je niet te laten meeslepen in de emotie van de ander.
Heeft de ander verdriet dan voel je tijdens het luisteren weliswaar misschien pijn. Maar je weet dat het je eigen reactie van meeleven is, geen gezamenlijk verdriet.
Misschien denk je nu dat je empathisch luisteren alleen toepast als er problemen zijn en iemand boos of verdrietig is of in de weerstand zit. Maar niets is minder waar.
Bij alles wat een mens doet spelen behoeften en gevoelens een rol. Dus ook bij de leuke dingen in het leven. Het krijgen van een nieuwe baan, het maken van een mooie vakantietrip, gezinsuitbreiding enzovoort.
Alles doe je omdat je daarmee een persoonlijke behoefte wilt vervullen. En als dat lukt is er dus geen probleem en ben je gewoon blij.
Wat empathie zo belangrijk maakt is dat je de ander ermee stimuleert te vertellen hoe hij zijn situatie beleeft. Hij kan zijn ervaring delen en zijn emoties daarbij kwijt. Ga je daar dieper op in dan lucht dat op en voelt het fijn. Of dat nu om iets vervelends gaat of juist iets heel erg leuks.
Empathisch luisteren zorgt voor verbinding, voor vertrouwen, begrip, erkenning en veiligheid. Het is de Haarlemmerolie voor goede relaties, zowel privé als zakelijk.
Zodra je in contact met anderen je inlevingsvermogen inzet worden relaties beter. Vriendschappen gaan zich verdiepen. Met lastige collega’s wordt het fijner werken. Grote meningsverschillen lopen niet meer uit op ruzie.
Hoewel iedereen van nature in staat is om empathisch te luisteren gaat dat niet vanzelf. Met het alleen graag willen wordt je niet vanzelf een betere luisteraar. Je moet er iets voor doen wil je net als ik van oude aangeleerde standaardreacties af komen.
Hoe word je een betere luisteraar? Met de volgende tips kom je al een heel eind:
Empathisch luisteren draait vooral om de tips 1, 4 en 5. Die drie tips in je dagelijkse praktijk toepassen kan soms lastig zijn. Vooral als je midden in de hectiek van je werk zit.
Geen nood. Je kunt ze ook heel goed oefenen als je als je voor de tv zit. Probeer ze eens uit als je naar een interview kijkt tijdens het journaal, een actualiteitenrubriek of een discussieprogramma.
Wil je echt stappen zetten om een empathische luisteraar te worden? Volg dan een van mijn trainingen.
Deze trainingen gaan uit van realistische praktijksituaties waarin je leert en oefent hoe met empathie te luisteren.
Denk daarbij bijvoorbeeld aan een collega aanspreken op onprofessioneel gedrag. Of dealen met meningsverschillen die uit de hand dreigen te lopen.
Geïnteresseerd? Lees hier meer over mijn trainingen.
Waarom ik dit met je wil delen
Omdat ik deze kennis met je wil delen blog ik regelmatig over dit onderwerp. Wil je hier iets over kwijt of heb je een vraag? Laat dan hieronder een reactie achter.
Neem dan gerust contact op. Je kunt Micodia bereiken via 06-14 44 92 37 of info@micodia.nl.
Of maak direct een afspraak via het contactformulier.