Bewaar je kalmte en geduld
26 maart 2024
Waarom is het zo lastig om nieuw gedrag in praktijk te brengen? En waarom schieten we steeds weer in ons oude gedragspatroon? Dat komt doordat we dit gedrag gedurende ons leven hebben aangeleerd. Bij elke nieuwe situatie waarin we dit gedrag vertonen, zet het zich dieper vast in ons brein. Het wordt een automatisme.
Gelukkig kunnen we gedrag dat we hebben aangeleerd, ook weer afleren. Of we kunnen leren om de scherpe kantjes ervan af te halen. Dat gaat echter niet vanzelf. Het begint bij kalmte en geduld, zodat we ruimte krijgen om te zien wat we doen.
De Oostenrijkse psychiater en Holocaustoverlevende Viktor Frankl verwoordde het mooi:
“Tussen stimulus en respons ligt een ruimte. In die ruimte ligt onze vrijheid en ons vermogen om onze respons te kiezen. In onze respons ligt onze groei en ons geluk.”
Vaak gebruiken we die ruimte echter niet.
Stel je de volgende situatie voor: je collega komt met een verwijt of schiet opeens uit z’n slof. Wat gebeurt er dan met jou? Hoe reageer jij op dit gedrag?
De meeste mensen schieten dan direct in hun oude patroon: hun vecht- of vluchtgedrag wordt getriggerd. Ze bijten van zich af óf ze houden zich gedeisd (en geven zichzelf eventueel de schuld).
Ze zijn zich er helemaal niet van bewust dat ze kunnen kíézen. En dus blijven ze steken in oude patronen, waardoor vervelende situaties zich steeds weer op dezelfde manier ontwikkelen.
Viktor Frankl
Toen hij zat opgesloten in concentratiekamp Theresienstadt, aanschouwde Viktor Frankl als psycholoog het gedrag van zijn medegevangenen. Hij zag dat door de afgrijselijke omstandigheden in het kamp de meesten zich steeds minder menselijk voelden en gedroegen. Sommigen kozen uit wanhoop voor zelfdoding.
Anderen behielden echter hun menselijkheid. Ondanks alles bleven zij helder van geest en kozen ze ervoor om zich te richten op wat hen gelukkig maakte. Bijvoorbeeld de gedachte aan hun dierbaren, hun passie voor muziek of eenvoudigweg de lentebloemen in het veld buiten de omheining. Die keuze gaf hun de zin in het leven terug. Daardoor wisten ze de beproevingen van het kampleven te doorstaan.
Frankl heeft zijn ervaringen in het concentratiekamp beschreven in zijn wereldwijde bestseller De zin van het bestaan.
Met kalmte en geduld doorbreek je je oude gedragspatronen. Dit klinkt misschien gek, want hoe blijf je kalm en geduldig als er iets vervelends gebeurt? Je hebt juist geleerd om in lastige situaties – zoals bij een brand of ander dreigend gevaar – geen vragen te stellen maar direct iets te doen: wegwezen of knokken.
Tóch is een aanvaring of onenigheid met een collega iets anders dan een levensbedreigende brand. Hier is geen directe reactie nodig. Het gaat hier om de keuze voor de beste reactie in deze situatie.
Met een kalme geest ontstaat er ruimte in je hoofd. Die ruimte rek je op als je met geduld je neiging om te reageren, onderdrukt. Je bent dan meer in contact met je lijf. Je voelt beter aan waarin je verwikkeld bent en je kunt jezelf beter uitdrukken. Hierdoor gaan jouw intuïtie en creativiteit stromen. Bovendien activeer je je empathisch vermogen waardoor je beter luistert. Zo kun je jouw beste respons bepalen.
Het loont dus om beter te worden in kalm en geduldig blijven.
Kalmte en geduld aanleren gaat niet van de ene op de andere dag. Om je daarbij te helpen, heb ik 3 tips voor je.
Tip 1: Herinner jezelf er dagelijks aan om kalm en geduldig te zijn
Neem je elke dag voor om kalm en geduldig te zijn. Zo vergroot je de kans dat dit ook gebeurt in lastige situaties. Gebruik hiervoor geheugensteuntjes. Denk aan een piepje op je smartphone of een post-it op je laptop met een affirmatie, zoals: “Ik blijf altijd kalm en geduldig”.
Tip 2: Las een time-out in
Als je iets vervelends meemaakt, geef jezelf dan ruimte. Zeg bijvoorbeeld dat je het even op je wilt laten inwerken voordat je met een reactie komt. Een wandelingetje doet wonderen als je wilt loskomen van de situatie en een creatief antwoord wilt bedenken.
Tip 3: Reflecteer op je handelen
Kijk altijd kritisch – en mild – terug op je eigen handelen. Hoe de situatie afloopt, is in belangrijke mate een gevolg van je eigen reactie en niet alleen van het karakter van de ander. Stel jezelf vragen als: Wat voelde je toen het gebeurde? Hoe reageerde je en welk effect had dit? Wat doe je de volgende keer anders? Er is geen betere les dan je eigen ervaring.
Oefening baart kunst
Ik ben me ervan bewust dat dit makkelijker is gezegd dan gedaan. Zeker als je overloopt van irritatie, flink bent geschrokken of kookt van woede. Gelukkig geldt ook hier: oefening baart kunst. Als je weer in een oud gedragspatroon schiet, veroordeel jezelf dan niet. Wees juist mild voor jezelf en probeer het een volgende keer opnieuw. En lukt het wel om ander gedrag te vertonen? Geef jezelf dan een compliment. Wedden dat je op deze manier – stap voor stap – kalmer en geduldiger wordt?
Download het gratis e-book
Wil je vaardiger worden in de taal van behoeften en gevoelens? Doe dan je voordeel met de tips uit het gratis e-book ‘Sterk op je werk met empathie‘. Daarin lees je hoe je je empathisch vermogen inzet om gedoe op je werk op te lossen én te voorkomen.
Download hier jouw gratis e-book ‘Sterk op je werk met empathie’.
Gratis 12-minutengesprek
Vind jij het moeilijk om rustig te blijven in een lastig gesprek? Gaat er van alles in je hoofd om als je wordt geconfronteerd met verwijten of kritiek?
Boek dan een gratis online 12-minutengesprek. Ik beantwoord al je vragen en denk graag met je mee.
Dit gesprek is geheel vrijblijvend. Je zit nergens aan vast, maar het levert je wel veel op: nieuwe inzichten én de moed om tóch het gesprek aan te gaan.
Neem dan gerust contact op. Je kunt Micodia bereiken via 06-14 44 92 37 of info@micodia.nl.
Of maak direct een afspraak via het contactformulier.
2 reacties
Hoi Guido, wat is dit toch een mooie en leerzame blog. Ik lees hem en af en toe weer door en begon steeds beter te begrijpen hoe belangrijk het is om een kalme geest te ontwikkelen. Dat levert me zoveel wijsheid en geluk op! Dank je wel hiervoor. Jij maakt hier heel veel mensen blij mee! Succes met je mooie missie!
Hoi Agnes, dank je wel voor je aardige bericht. En wat fijn dat je zoveel hebt aan dit blog. Met een kalme geest kun je alle obstakels in het leven aan, zelfs die lastige collega in jouw team😉.